Varis sanılanın aksine sadece estetik bir sorun değil önemli bir sağlık problemidir. Çünkü ilerlediğinde damarlarda pıhtı riski oluştuğunu belirten Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Ezelsoy, ‘‘Bu nedenle erken dönemde tedavi edilmesi hayati önem taşır’’ dedi.
Bacaklarımızdaki toplardamarlarda, oksijen içeriği düşük kirli kan akışı gerçekleşir. Kan akışı ayak bileklerinden kalbin sağ tarafına doğru, yer çekimine ters yöndedir. Ayakta olduğumuzda ya da oturduğumuzda kan, yer çekiminin etkisiyle aşağıya doğru geri kaçma eğilimindedir. Ancak yüzeysel toplardamarlardaki kapakçıklar bunu önler. Varis de normalde bacaklarımızdaki kirli kanı temizlenmek üzere akciğere taşıyan bu damarlardaki kapakların işlevinin bozulmasıyla oluşur. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Ezelsoy, genellikle estetik bir sorun olarak görülen varisin sağlığa etkilerini şöyle anlattı:
BİRÇOK NEDENİ VAR
Varis oluşumuna ailesel yatkınlık, cinsiyet, aşırı kilolar, mesleki nedenlerle fazla ayakta kalma, hareketsiz bir yaşam biçimi ve hamilelik gibi bir dizi etken neden olabilir. Yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 15-20’sini etkileyen bir hastalıktır. Kadınlarda, erkeklere oranla 2-4 kat daha fazla görülür. Ailesel geçiş oranı yüzde 50′ den fazladır.
İşte korunma yolları
Varis yakınmalarını ve oluşumunu azaltmak için yaşam tarzı değişikliğine gidilmeli. Bazı alışkanlıklarınızı değiştirebilirseniz, varise bağlı şikayetleri de azaltmanız mümkün olur. İşte önerilerim:
Yürüyüş yapın: Haftanın 5-7 günü 30 dakika süreyle yürüyün. Yürüyüş, yüzme ya da bisiklete binmek gibi baldır kaslarınızı çalıştıran egzersizler yakınmalarınızı azaltmaya yardımcı olur.
Varis çorabı kullanın: Eğer bacak ağrısı, şişlik, dolgunluk hissi gibi şikayetleriniz varsa ve uygun basınçta varis çorabı giyerseniz, günün sonunda kendinizi daha iyi hissedersiniz.
Uzun süre ayakta durmayın ve oturmayın: Uzun süre sabit ayakta durmaktan ya da oturmaktan kaçının. Masa başı işiniz varsa saat başı en az 2-3 dakika yürüyün.
Bacaklarınızı kaldırın: Gün içinde fırsat bulabilirseniz 2-3 kez, 10-15 dakika boyunca bacaklarınızı kalp hizasından yüksek bir konumda dinlendirin.
Topuklu ayakkabı giymeyin: Yüksek topuklu ayakkabıları mümkün olduğunca az tercih edin. Çünkü topuklu giydiğinizde ayak ve baldır kaslarınız toplardamarlardaki kan akışına ideal pompa katkısında bulunamaz.
Sıcaktan korunun: Kışın hamam, sauna ya da kaplıca gibi ortamlarda bulunmak, yazın ise bacaklarınızı uzun süre güneş ışığı altında tutmak damar genişlemesine bağlı olarak yakınmalarınızı artırır. Banyo yaptığınızda, ayak bileklerinizden dizlerinize doğru soğuk su uygulamanız sizi rahatlatır.
Rahat kıyafetleri tercih edin: Bol giysileri tercih edin. Sıkı kemerler ya da bacağın üst kısmını sıkacak şekilde dar pantolonlar kan akımını zorlaştırıp varisi tetikler.
Sadece krem ve losyonla tedavisi mümkün değil
İlerlemiş varisi ameliyatsız bir şekilde çözüme kavuşturacağını iddia eden krem ve losyon şeklindeki bazı medikal ürünler, ancak doktorunuz uygun ve gerekli görürse kullanılmalıdır. Çünkü uygunsuz kullanımda cilde doğrudan zarar verebilen bu ürünler, tedaviye destek amaçlı düşünülmelidir. Varis belirtilerini azaltmak ya da yok etmek için yapılan tüm bireysel girişimler elbette kısa süreli çözümler olacaktır. Aynı şekilde kılcal varislere yönelik yapılan lazer tedavileri, hekim olmayan kişilerce yapıldığında iz kalma riski çok yüksektir.
TEDAVİ EDİLMEZSE TEHLİKELİ OLABİLİR
Varis tanısı alan hastalarda bacaklarda ağrı, kramp, yanma, huzursuzluk ve kaşıntı gibi şikayetler hastalığın ilerlemesiyle birlikte artabilir ve bu da hastanın hayat konforunu olumsuz etkiler. İnce varisler erken dönemde tedavi edilmezse hastalığın ilerlemesiyle zamanla ciltte kabarık bir hal alabilir ve estetik açıdan hoş olmayan bir görüntüye yol açar. Aynı zamanda bu genişlemiş kabarık varislerde yavaş akıma bağlı pıhtı riski vardır. Bu da akciğer embolisi gibi hayatı tehdit eden hastalıklarla kendini gösterebilir.
Ne zaman ameliyat gerekir?
Öncelikle varise bağlı bacaklarda yapılan ultrasonografik değerlendirmede, özellikle kasık düzeyinde derin toplardamardan yüzeysel toplardamara ciddi miktarda kan geri kaçışı olup olmadığı ve yüzeysel toplardamar çapı ve kapak yapısı incelenir. Yüzeysel toplardamar çapı genişlemiş ve kapak yapısı ileri derecede bozulmuşsa ameliyat kararı verilir.
